Orijentalna zbirka Arhiva Tuzlanskog kantona nastala je otkupom i poklonima dokumenata od pojedinaca, ustanova i organizacija, te kopiranjem dokumenata iz Orijentalnog instituta u Sarajevu i Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu. Dokumenti su arhivistički sređeni, obrađeni, inventarisani, a zbirka je prezentovana kroz analitički inventar 1990, te 2017. godine, u formi drugog dopunjenog izdanja. Orijentalna zbirka je 2009. godine uvrštena na listu spomenika kulture Bosne i Hercegovine. Veći broj dokumenata je preveden zahvaljujući arhivisti-orijentalisti Šabanu Hodžiću. Zahvaljujući njemu mnogi dokumenti su prikupljeni, obrađeni, prevedeni, te prezentovani u mnogobrojnim stručnim i naučnim časopisima u Bosni i Hercegovini.
Iz bogatog fundusa Orijentalne zbirke Arhiva Tuzlanskog kantona, na izložbi su predstavljeni reprezentativni berati, fermani i bujuruldije. Izloženi berati se odnose na dodijeljena zvanja ili postavljenja na dužnosti imama i hatiba u džamijama u Gradačcu, Gornjoj Tuzli, Brčkom, Donjoj Tuzli, itd, zatim odlikovanja istaknutim vjerskim i drugim zaslužnim licima, te postavljenja vojnih starješina. Prezentirani berati obuhvataju vremenski period od 1721. do 1907. godine. Na prezentovanim fermanima su sultanovi ukazi, naredbe i zapovijedi vezani za regulisanje vlasništva nad zemljom, odlikovanja, privilegije katoličkoj crkvi, itd, nastali u vremenskom periodu od 1643 do 1870. godine. U bujuruldijama vezira prezentiranih na izložbi, odobrava se obnova i proširenje crkve u Osječanima, naređuje trgovcima postupanje kod otkupa meda, itd.
Neki od berata i fermana su osim izvornika dati i u potpunom prevodu dokumenta, koji je uradio Šaban Hodžić, kako bi se na taj način svim zainteresiranim približila forma i cjelokupan sadržaj istih. Za sve ostale dokumente na izložbi dati su kratki opisi sa ključnim elementima opisa: ko je izdao dokument, godina izdavanja, na koga se odnosi, mjesto, objekat i slično. Osim toga, izložbom se daju i mnoga druga dodatna pojašnjenja, vezana za ustroj i funkcionisanje administrativnog, vojnog i sudskog aparata, kako bi na taj način izložba bila razumljivija svim zainteresiranim građanima, dakle i onima koji nisu historičari, niti poznaju prilike, propise i način funkcionisanja osmanske administracije u Osmanskom carstvu, pa samim time i u Bosni i Hercegovini.
Dokumenti predstavljeni na ovoj izložbi, osim historijskog značaja za istraživanje, proučavanje i razumijevanje historijskih procesa, okolnosti i prilika u periodu osmanske uprave u Bosni i Hercegovini, imaju i iznimnu umjetničku vrijednost.
Izložbom se stručnoj, naučnoj, kulturnoj, ali i široj javnosti predstavljaju fermani, berati i bujuruldije koji se čuvaju u Arhivu Tuzlanskog kantona, a sve s ciljem da se popularizira arhivska građa kao nezamjenjivo pisano kulturno historijsko naslijeđe, animira stručna i naučna javnost na korištenje i istraživanje prezentiranih izvora, te u konačnici ojača svijest o značaju arhiva i arhivske građe za državu i društvo u cjelini.
Poveznice/linkovi na sadržaj izložbe:
- Berat 11B
- Berat 12B
- Berat 14B/F
- Berat 17B/F
- Berat 1B
- Berat 27B
- Berat 2B
- Berat 3B
- Berat 4B
- Berat 5B
- Berati 6B i 7B
- Berati 8B i 9B
- Bujuruldija 22B
- Bujuruldija 23B
- Ferman 13F
- Ferman 15B/F
- Ferman 18B/F
- Ferman 19B/F
- Ferman 26B/F
- Nagradni upitnik